TRỞ LẠI U MINH

Từ phải sang: TS Nguyễn Thanh Toại, nhà báo Võ Như Lanh, chị Thiện cùng với tôi và nhà thơ Đỗ Trung Quân trước căn nhà chị Thiện.

Tiến sĩ Nguyễn Thanh Toại, nhà báo lão thành Võ Như Lanh, nhà thơ Đỗ Trung Quân cùng tôi về Cà Mau trao tiền cho chị Thiện. Một chuyến xe chở nặng ân tình. Chị Cúc, vợ anh Toại, ngoài việc gởi một ít tiền cho chị Thiện còn gởi một thùng bia ướp lạnh cho chúng tôi giải khát dọc đường. Anh Toại trực tiếp lái xe và tài trợ toàn bộ chi phí cho chuyến đi.

Từ xã Khánh Lâm, chúng tôi thuê xe ôm đến căn chòi của chị Thiện. Nhưng thất vọng khi thấy nhà khóa cửa. Anh xe ôm nói chị mới lấy chồng, chắc đã trở về căn nhà cũ để cùng chồng làm ruộng. Một người hàng xóm nói thằng Hận cũng đã theo chị về trong ấy, hàng ngày nó ra đây đi học rồi lại trở về. Nghe tin chị lấy chồng, một anh xe ôm cười nói: “Cái bà nầy vẫn chưa tởn đàn ông”. Một anh xe ôm khác nói: “Cũng tội cho bả, con cái đi hết rồi, vừa buồn vừa khổ, có người bạn đời cũng là chuyện tốt thôi”. “Lại đẻ con, rồi lại khổ”. “Năm mươi mấy rồi, đẻ con khỉ khô gì nữa”.

Chúng tôi phải đi thêm một đoạn xe ôm nữa rồi thuê đò dọc chạy vào nhà chị Thiện. Một anh xe ôm sau khi tìm được số điện thoại của chị, đã thông báo trước và tình nguyện dẫn đường. Anh Duy Khang cho biết, có ai đó cho chị cái điện thoại bèo với cái sim khuyến mãi. Ở cái xứ khỉ ho cò gáy nầy, xem ra có điện thoại di động cũng là một giải pháp tối ưu để rút ngắn khoảng cách giữa con người với nhau.

Bảy năm trở lại U Minh, mọi thứ đều xa lạ, chỉ có cái nghèo là không thay đổi. Hồi trước tôi đến nhà chị Thiện bằng ca nô, anh tài công biết đường nên từ thị trấn đến nhà chị chỉ hơn mười phút. Bây giờ đi mất hơn nửa giờ, một chặng đường ô tô, một chặng xe ôm, một chặng đò dọc, ngoằn nghèo qua xóm làng, kinh rạch. Chị Thiện ra đón dưới bờ kinh. Trông chị chẳng khác xưa chút nào, có phần tươi vui hơn, có lẽ vì mới lấy chồng, có lẽ vì thấy chúng tôi đến thăm và chia sẻ với cái khổ, cái nghèo của chị. Thấy căn nhà gỗ mới cất, khá hơn cái chòi lụp xụp năm nào, tôi hỏi cất lâu chưa, chị nói nhà tình thương của huyện cho hồi năm ngoái. Hỏi chuyện lấy chồng, chị nói anh Tháo ở cách đây không xa, thôi vợ cũng lâu rồi, đeo đuổi chị mấy năm nay, chị không chịu, giờ thấy bốn đứa con ảnh đã lớn, tất cả đều đi Sài Gòn làm công nhân, ảnh ở nhà một mình, tội nghiệp quá. Thôi thì một người thiếu một nửa, ráp lại, một người lo cơm nước, nuôi heo gà vịt trong nhà,một người lo chuyện ngoài đồng. Thế cũng vui. Hỏi ảnh đâu, ảnh đang nhổ mạ sau nhà. Hỏi thằng Hận đâu, nó đi học. Để nó ở ngoài chòi cũ, gần trường được mấy bữa thì thấy phức tạp, mấy đứa thanh niên hư hỏng tới ngủ nhờ, ép nó nhậu say rồi ăn cắp hết đồ đạc, mặc dù chẳng có gì đáng giá. Hoảng quá, chị đem nó về. Nhưng đi học xa quá, phải lội bộ mấy cây số mới tới đường xe đạp.

Tôi trao cho chị một số tập vỡ, bút mực, bút chì, mấy cái áo và số tiền 16.850.000 đồng, cộng với số tiền 7.000.000 đồng Duy Khang trao hôm trước. Hơn hai mươi triệu đồng, số tiền không nhỏ đối với chị, thậm chí chị chưa bao giờ có trong đời. Chị không biết nói gì ngoài mấy tiếng cảm ơn mà giọng thì run run lắp bắp. Tôi nói đây là số tiền bạn đọc khắp nơi, trong nước, ngoài nước gởi chị, nhưng không phải cho chị mà cho cháu Hận có điều kiện để học hành. Người ta sẽ lo cho cháu Hận học tới đại học, vì vậy, nếu chị để cháu bỏ học giữa chừng là chị phụ lòng tốt của bà con, những người thương chị. Chị Thiện hứa,tuy không hứa hẹn nhiều lời nhưng tôi tin chị tâm đắc những điều tôi nói.

Trên đường về, nhìn những căn chòi xiêu vẹo hai bên bờ kinh, tôi tự hỏi, còn bao nhiêu chị Thiện trên cõi đời nầy ?

Anh Toại tỏ ra lo lắng cho chị Thiện, anh nói lẽ ra mình giao cho chị cuốn sổ tiết kiệm thì an toàn hơn. Nhà cửa trống trơ giữa vùng sâu hiu quạnh, đã từng có những án mạng xảy ra chỉ vì năm bảy trăm ngàn.

Buổi tối, chị Thiện gọi điện hỏi tôi, ở huyện chỉ có ngân hàng nông nghiệp, nơi chị mắc nợ cả vốn lẩn lãi hơn 70 triệu đồng, nếu gởi vào đó lỡ họ thu hết thì sao. Tôi nói chị nên ra Cà Mau gởi vào ngân hàng công thương, vì đó là tiền người ta giúp cho cháu Hận đi học chớ không phải là của chị. Chị nói sáng thứ hai nầy chị sẽ đi gởi, “anh yên tâm đi, tôi không xài bậy để phụ lòng mấy anh đâu”.