Đã có thông tin về chị Thiện

Nguyễn Duy Khang, phóng viên báo Tuổi Trẻ thường trú tại Miền tây, chủ blog Cánh Đồng năn, một người đồng hương với tôi nhưng chưa gặp nhau lần nào,chỉ biết nhau qua thế giới ảo. Trong những ngày tôi ở Campuchia thì Khang đã hai lần lặn lội về U Minh để tìm chị Thiện, do sự nhầm lẫn giữa ấp 5 với kinh 5 nên lần thứ nhất Khang không tìm được, phải đi thêm lần thứ hai. Dưới đây là bài "tốc ký" của Khang về chuyến đi nầy, hy vọng sẽ đáp ứng được sự mong mõi của NHỮNG NGƯỜI TỬ TẾ.

Có hai số tài khoản ở hai ngân hàng khác nhau để các bạn lựa chọn cách gởi thuận tiện nhất: Đỗ Trung Quân:0101080674, Ngân hàng Đông Á; Võ Đắc Danh: 0251001209668,Vietcombank.Khi gởi xong,yêu cầu các bạn nhắn tin vào quick comment hoặc message. Nếu không có gì trở ngại, Chủ nhật nầy nhà báo Nguyễn Duy Khang sẽ mang trước một số tiền đến trao cho chị Thiện để giúp bé Hận có đủ điều kiện đến trường, các giải pháp khác chúng ta sẽ bàn tiếp khi chúng tôi tổ chức chuyến đi vào ngày 20-9.
Xin chân thành cảm ơn các bạn !

Về “Đồng Cỏ Chát”

Tuần rồi, đọc bút ký “Đồng Cỏ Chát” của nhà báo Võ Đắc Danh, nhiều người muốn biết hoàn cảnh chị Thiện - nhân vật chính trong bút ký - hiện giờ ra sao để mọi người có thể chung tay góp sức, giúp chị và các con vượt qua đói nghèo, nợ nần chồng chất.

Thân phận con người trong “Đồng Cỏ Chát” đã khơi lại cho tôi về những kiếp người quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” ở “Cánh Đồng Năn” nằm giữa đồng Chó Ngáp quê tôi. Câu chuyện về người đàn bà có cái tên giống như tấm lòng của chị - Thiện - đã thôi thúc tôi đi tìm chị vì tác giả những trang viết của 7 năm về trước bận quá nhiều việc ở một tờ báo.Vậy là tôi về U Minh hạ vào ngày chủ nhật với quyết tâm phải kiếm cho bằng được chị Thiện. Hành trang cho chuyến đi chỉ có vài thông tin trong bút ký của anh Võ Đắc Danh được tôi treo đầu dòng phía sau tờ giấy lịch: Chị Thiện, Kênh Năm – Khánh Hòa, vợ Tư Điều, con Hồng vợ bé Tư Điều và bé Diễm bị bệnh bướu tim.

Sau nhiều ngày tìm kiếm, cuối cùng tôi cũng tìm được nhà chị Thiện ở trong kênh Tuổi Trẻ thuộc ấp 5, xã Khánh Hòa. Ở đây, mọi người đều biết chị Thiện vì trong tuyến kênh này chỉ có duy nhất một ông chồng “đi theo vợ bé bỏ bè con thơ”, đó là Tư Điều - chồng chị Thiện. Nhìn dọc theo hai bờ kênh, cánh “Đồng Cỏ Chát” ngày xưa không còn nữa mà thay vào đó là một vùng nước mênh mông bởi khu vực này ai cũng biến đồng ruộng thành nơi nuôi tôm quảng canh cải tiến. Chị Thiện cũng vậy, sau khi chuộc lại 1ha đất từ tay Năm Dữ, chị cũng biến đồng ruộng mọc đầy cỏ chát thành vuông tôm sú. Tuy nhiên, vùng này mười người nuôi tôm thì hết chín người mắc nợ, không ai giữ được “sổ đỏ” trong nhà vì đã thế chấp hết cho ngân hàng.

Ghé lại căn chòi canh tôm của chị Thiện (Bảy Thiện – Lâm Thị Thiện) nằm sát mé kênh Tuổi Trẻ. Căn chòi này ngày xưa là căn chòi chị với Tư Điều sống bên nhau. Cũng chính căn chòi này mà 6 đứa trẻ lần lượt ra đời. Trong đó có một đứa đã mất sau cái lần con bươm bướm bà bay vào bếp ở Năm Căn… và một đứa chết chìm dưới con kinh nầy vì “nhổ củ sả ăn cho đỡ thèm quà bánh”. Phía sau căn chòi canh tôm giờ đây có một con heo chừng 50kg nuôi trong cái chuồng nhỏ nhưng hôm tôi đến chị Thiện không có nhà. Hàng xóm bảo rằng chị đã đi ra xã họp với hội phụ nữ từ sáng, muốn kiếm chị thì ra căn nhà nhỏ nằm gần UBND xã Khánh Hòa vì từ ngày thằng con út (Phạm Trường Hận) học đến lớp 6 thì chị Thiện đã vay của Ngân hàng Chính sách xã hội điểm xã Khánh Hòa thêm được 6 triệu đồng để cất một căn nhà nhỏ trên phần đất mẹ chị cho nằm cách Trường THCS xã Khánh Hòa khoảng 1km để Hận và bé Diễm ở.

Theo lời hướng dẫn của mọi người, cuối cùng tôi cũng đến được căn nhà rộng chừng 20m² của chị Thiện nằm đối diện với ngã ba sông Khánh Hòa. Thấy có khách, thằng Hận (năm nay đã 14 tuổi, học lớp 8 trường THCS Khánh Hòa) chạy qua UBND xã gọi chị Thiện về. Gặp tôi, chị Thiện cho biết đi họp CTV dân số vì 2 năm qua chị làm nhiệm vụ “cấm đẻ” với “lương” 100.000 đồng/tháng. Chị nói: “Đông con như tui khổ lắm. Hướng dẫn những đôi vợ chồng trẻ phương pháp kế hoạch hóa gia đình để sinh ít con”.

Tôi hỏi chị sau ngày Tư Điều bán một nửa số đất của gia đình để ôm 1,3 lượng vàng bỏ xứ ra đi cùng với vợ bé đến nay chị sống ra sao. Chị bảo rằng khi được Tòa án nhân dân tỉnh Cà Mau xử cho chị chuộc đất và đứng trước số nợ quá lớn (1,3 lượng vàng vay để chuộc đất đẻ lãi đến 1,3 chỉ vàng/tháng), hàng ngày chị chèo xuồng đi khắp các dòng kênh trong xã Khánh Hòa để bán càrem bánh mì kiếm từng đồng bạc lẻ mua gạo nuôi các con. Đến mùa lúa cả nhà ùa ra ruộng nhưng đất vùng này nhiễm phèn quá nặng, cỏ chát lại mọc đầy nên 2ha đất trồng lúa chỉ thi hoạch được hơn 200 giạ lúa/năm. Sau khi trừ tiền mạ, tiền phân… trong nhà chỉ còn lại 50-60 giạ lúa nên không có điều kiện trả nợ.

Năm 2002, sau khi làm xong thủ tục “Tư Điều mất tích”, chị được đứng tên trên “sổ đỏ” và được Ngân hàng Nông nghiệp chi nhánh huyện U Minh cho vay 40 triệu đồng thực hiện mô hình tôm – lúa. Vay được tiền chị mua vàng trả nợ. Khi đó, “lãi mẹ đẻ lãi con” lên đến 3,6 lượng vàng nên trả nợ xong chị chỉ còn trên 10 triệu đồng làm vốn nuôi tôm trên diện tích 1,7ha và chừa lại 3 công đất ở khu vực ít cỏ chát để cấy lúa mùa. Ba năm đầu do đất mới cải tạo, phèn cứ “xì” lên hoài nên tôm chết sạch, chị đứt hết vốn. Năm ngoái chị mượn tiền bên ngoại thằng Hận thả xuống ao tôm bị thất mùa này 5.000 con cua biển giống nhưng cũng chẳng thu hoạch được con nào mà chỉ bắt được vài ký… cá phi đồng. Chị thở dài: “Tôm, cua đều chết nên không có tiền đóng lãi ngân hàng. Mỗi khi thấy cán bộ tín dụng là cả nhà dắt nhau chạy trốn. Bây giờ ngoài vốn gốc 40 triệu đồng, tiền lãi không đóng 6 năm qua chắc cũng gần 30 triệu đồng nên không biết phải làm gì mới có đủ tiền trả Nhà nước”. Với 3 công ruộng còn lại, mỗi năm chỉ làm lúa được 1 vụ cho năng suất 15 giạ/công, trừ chi phí còn được vài giạ lúa chà gạo ăn được non 2 tháng.

Hết trốn cán bộ tín dụng vì sợ đòi nợ, chị lại trốn những người trong nhà Năm Dữ vì sau khi tòa cho chị chuộc đất, ngày nào vợ chồng con cái Năm Dữ cũng chửi nặng chửi nhẹ chị. Có lần đang cấy lúa trên 3 công ruộng, chị bị vợ Năm Dữ dùng cây đánh sệ vai nhưng chị cũng cam chịu, không nói lại lời nào. Chị nói: “Má tui thấy vợ chồng Năm Dữ hung hăng quá nên mới cho tui mượn miếng đất này (gần Trường THCS Khánh Hòa) cất tạm căn nhà nhỏ để ở. Má tui nói sợ ở trong vuông có ngày vợ chồng Năm Dữ cho người đâm chết hết mấy mẹ con”.

Đảo quanh căn nhà nhỏ của chị Thiện được cất từ năm thằng Hận lên lớp 6 bằng vốn vay của Ngân hàng Chính sách xã hội, tôi thấy bên trong không có gì đáng giá hơn chiếc lu ximăng chứa nước mưa đặt phía sau bếp. Phía trước có 2 chiếc bàn nhựa, 8 chiếc ghế, vài chai nước ngọt, 5 chai nước tương Tam Thái Tử, vài gói đường cát, mớ bột ngọt, 2 bịt nước màu, hơn chục củ tỏi và vài gói thuốc lá để bé Diễm bán cho bà con xung quanh kiếm lời 7.000 – 10.000 đồng/ngày. Hỏi đến bé Diễm, chị Thiện cho biết hiện nay chỉ có thằng Hận ở nhà này, bé Diễm đã đi TP HCM làm thuê kiếm tiền. Chị nói: “Mấy anh chị em tụi nó mới chỉ có con Lành có gia đình. Hiện thằng Nhờ (29 tuổi), con Lành (28 tuổi), thằng Nhờ Em (26 tuổi) và chồng con Lành đều làm công nhân cho một công ty giày da ở TP HCM với mức lương khoảng 900.000 đồng/người/tháng. Với mức lương này tụi nó chỉ đủ nuôi miệng, không có dư để gửi về nhà. Con Diễm trước đây bị bướu tim nhưng sau khi tui gửi vô chùa làm công hỏa và đắp đủ thứ thuốc Nam thì bướu “lặn” mất mà không biết “trúng” thuốc nào. Trước đây Diễm nó ở với Thằng Hận nhưng thấy bán lặt vặt như thế này không có tiền bao nhiêu nên vài ngày trước đi lên TP HCM xin làm công nhân cho công ty giày da nơi mấy anh em nó làm nhưng vừa lên tới nơi đã bị sốt, ói ra máu nên phải đưa vào bệnh viện cấp cứu”.

Ngày khai giảng năm học mới đã đến nhưng chị chưa có tiền mua sách, mua quần áo cho thằng Hận. Thương mẹ, thằng Hận nói: “Có vài cuốn tập với hai cây viết là mừng rồi, con mặc quần áo cũ đến trường cũng được. Năm sau hết lớp 9 con sẽ nghĩ học để theo mấy anh chị lên TP HCM làm mướn cho mẹ bớt lo”.

Nghe con nói mà chị không cầm được nước mắt. Chị muốn thằng Hận không phải bỏ học giữa chừng như anh chị nó. Mong mõi lớn nhất của chị là muốn thằng Hận học hết lớp 12 rồi thi vào Trường Cao đẳng sư phạm Cà Mau để sau này làm thầy giáo nhưng vì quá nghèo, nợ nần bủa vây nên lực bất tòng tâm./.

Nguyễn Duy Khang

(Blog Cánh Đồng Năn)