HỒ SƠ MỘT ĐÁM CƯỚI

Thằng Lý nhờ tôi đại diện cho họ nhà trai để về Chợ Mới tổ chức đám cưới cho nó. Nó nói, toàn bộ chi phí, lễ vật cha mẹ vợ nó lo hết rồi, chỉ cần tôi có mặt với tư cách đại diện nhà trai. Tưởng gì chớ cái chuyện như vậy ai làm chẳng được. Nó nói vậy mà cha ruột nó lại không làm được. Ban đầu ổng hứa sẽ lên, nhưng gần tới ngày đám, nó gọi điện thì ổng cúp máy.

Ba thằng Lý là anh Tư Luận, con của bác Ba tôi. Tuy là anh em con chú con bác, nhưng có một thời chúng tôi coi nhau như anh em ruột. Thời chiến tranh ly loạn, chúng tôi chia nhau từng nỗi buồn, niềm vui, nhà ai có chuyện thì vượt sông, băng đồng đến thăm nhau, có xuồng thì chèo xuồng, không có xuồng thì lội bộ hàng chục cây số băng qua cánh đồng chó ngáp.

Sau chiến tranh, mỗi người đi một nẻo. Tôi xuống Cà Mau, anh Luận lên Sóc Trăng. Khỏang cách không gian, thời gian cùng với cuộc mưu sinh khó học cũng đã làm nên khỏang cách giữa con người. Mười năm sau tôi tìm thăm bác Ba tôi ở Sông Phụng, Kế Sách thì anh Luận đang làm chủ tịch xã. Thế rồi hai năm sau, đùng một cái, tôi nhận được tin anh bỏ trốn, dẫn theo chị Hằng, y sĩ mới ra trường về làm trưởng trạm y tế xã. Anh Luận có ba đứa con, thằng Lý năm tuổi, thằng Trí ba tuổi, bé Nguyên ba tháng. Được tin chồng theo vợ bé, chị Loan, vợ anh ẵm bé Nguyên đến bỏ trên bàn ủy ban xã như mắc đền một món nợ rồi chị ra đi, lên Sài Gòn lấy chồng khác. Anh Trung, em kế anh Luận đến ẵm bé Nguyên về nuôi ở Vũng Thơm, thằng Lý, thằng Trí ở lại Sông Phụng với bác Ba tôi.

Mấy năm sau tôi được tin, anh Luận dẫn chị Hằng về Long Khánh mua xe tải làm ăn nhưng thất bại, bán xe về Chủ Chí, gần đồng cho ngáp mua đất nuôi tôm, chị Hằng mở phòng mạch. Tôi ghé thăm, anh Luận bơi xuồng đưa tôi đi xem vuông tôm, anh nói thao thao bất tuyệt về một chiến lược phát triển kinh tế gia đình bằng nghề nuôi tôm sú. Tôi định hỏi thăm ba đứa nhỏ, nhưng sợ anh ngại nên thôi. Sau đó tôi lên Sóc Trăng thăm bác Ba. Ông sống chật vật với đồng lương hưu nhưng phải gồng thêm hai đứa cháu nội, ngày ngày đưa đón nó đi học, có hôm trời mưa, đường trơn, đường đứt, lầy lội, ông phải vừa dắt thằng Lý, vừa cõng thằng Trí trên lưng. Vợ chồng anh Trung ở Vũng Thơm, không đất, không nghề, không vốn, sống trong căn chòi rách nát dưới bờ tre, chồng đi bán cà rem, vợ đi giũ rơm mót từng hạt lúa để nuôi ba đứa con, phải gánh thêm bé Nguyên con anh Luận.

Một hôm, bác Ba tôi tìm đến nhà tôi, ông vừa khóc vừa kể, vợ chồng anh Luận bắt thằng Lý, thằng Trí về giữ vuông tôm, nói là đem về nuôi nhưng thực chất cư xử còn tệ hơn kẻ ăn người ở. Được mấy năm, tôm chết, không muốn cho nó ở nữa nên vu khống nó ăn cắp tiền. Giờ hai anh em nó lang thang không biết trôi dạt về đâu. Mấy năm sau tôi lên Sóc Trăng, thấy anh Trung càng nghèo hơn trước, nhà cửa rách nát, che bằng đủ thứ vật liệu tự kiếm dược, kể cả bọc nilon, nhưng bé Nguyên vẫn tiếp tục học đến lớp 12. Bác Ba tôi thì già yếu, mắt mù lòa, thằng Trí thì đã tìm về, đang làm thợ cho một tiệm sắt ở Sông Phụng, nghe nói thằng Lý đi làm cho một hãng giầy ở Sài Gòn. Một hôm, bất ngờ anh Luận đến nhà tôi, anh vẫn thao thao về chiến lược phát triển kinh tế gia đình bằng nghề nuôi tôm sú. Tôi kể sơ qua về hoàn cảnh anh Trung, anh Luận gạt ngang nói, cái thằng ấy lêu têu không biết làm ăn. Tôi nói dù sao anh Trung cũng nuôi bé Nguyên đến 18 năm, cho nó ăn học nên người. Anh Trung bây giờ đang cần một chiếc xe gắn máy để chạy xe ôm, xe Trung Quốc bây giờ chỉ có 8 triệu, anh Trung chỉ cần 4 triệu mua trả góp. Anh Luận nói: “Tưởng nhiều chớ 4 triệu thì anh chi ngay, chi một cách công khai mà không cần giấu chị Hằng”. Nghe anh nói quyết liệt, tôi cũng tin, nhưng cuối cùng thì chẳng có gì.

Bé Nguyên bây giờ đã lấy chồng, cả hai đều có việc làm ổn định tại Vũng Thơm. Thằng Trí cưới vợ được hơn một năm, vợ nó mở tiệm uốn tóc, nó vẫn làm công cho tiệm sắt ở Sông Phụng. Thằng Lý cũng vừa cưới vợ mấy hôm nay. Anh Luận thì bị chị Hằng đuổi ra khỏi nhà, đang sống lang thang với bà con bên nội tôi ở Chủ Chí. Cách nay mấy hôm, chị Út, con bác Hai tôi gọi điện nói mầy có cách nào cứu anh Luận mầy không, nó nằm ở nhà tao khóc suốt ngày, cứ đòi tự tử. Tôi nghĩ, có thể đó là một trong những lý do mà anh từ chối đi dự đám cưới của con anh. Sở dĩ tôi nói một trong những lý do là vì đám cưới bé Nguyên anh cũng không về dự, dù lúc ấy anh chưa bị vợ đuổi đi. Và cả đám cưới của thằng Trí, anh cũng chỉ đến để chứng kiến chớ chẳng có trách nhiệm gì. Ngay cả đám tang của bác Ba tôi, anh cũng chỉ góp vài trăm ngàn như một số tiền đi điếu.

Đám cưới thằng Lý diễn ra thật đẹp, đúng lễ nghi của một gia đình có truyền thống Phật giáo Hòa Hảo ở Cù Lao Giêng. Chúng tôi áy náy vì phải nói dối với họ hàng nhà gái rằng cha của Lý bị tai biến, nằm liệt giường nên không đi được. Cha vợ của Lý, anh Út Nhánh là một nông dân thật thà, chất phác nhưng lại sáng suốt trong mưu sinh và cả chuyện đối nhân xử thế. Từ Cù Lao Giêng, anh thu mua xoài non của chủ vười tỉa thưa rồi làm dưa chở lên Sài Gòn bỏ mối cho các nhà hàng. Anh nói, những năm đầu do không quen biết, giao dịch kém nên mỗi ngày tiêu thụ năm ba chục ký. Từ khi có thằng Lý vào tiếp một tay, số lượng tiêu thụ cứ tăng dần, nhưng không ngờ tình cảm của nó với con bé Thảo Nhi cũng tăng dần. “Ban đầu cũng lo lắm chớ, gã con cho một đứa không cha không mẹ, không rõ nguồn gốc, ai mà không lo. Nhưng rồi tôi thấy nó thật thà, kể hết đầu đuôi câu chuyện gia đình, không giấu giấm dù là những chuyện rất đau lòng, tôi cảm thấy thương, thương như con ruột. Nó lại là đứa biết cần cù, chịu khó, chí thú làm ăn, minh bạch từng đồng từng cắc . . . kể ra con mình cũng có phước”.

Nghe anh nói, tôi nghĩ mà giật mình, mà cảm động. Một thằng vô phước từ khi lên năm tuổi, hơn hai mươi năm lưu lạc, từng chịu đựng bao đắng cay tủi nhục, vất vơ vất vưỡng nơi xó chợ đầu đường, giờ biết đem lại hạnh phúc cho người khác. Nếu anh Luận hiểu được điều nầy, anh sẽ nghĩ sao ? Tôi kể lại câu chuyện nầy, vì không thể nào không kể sau khi nghe cha vợ thằng Lý tự hào về nó, nếu có điều gì làm tổn thương anh, mong anh hãy hiểu cho.